Geo-engineering: een misleidende oplossing en de farce van publieke betrokkenheid - DeepDive Podcast
Erik H. Jansen
Luister de DeepDive Podcast hierboven.
Geniet van het mooie weer momenteel, maar laten we niet vergeten wat er achter de schermen gebeurt.
Het recente artikel in Science (3 april 2025) met de titel "Failure to communicate: Geoengineering could be crucial in the fight against climate change. But first scientists need to learn how to talk to the public about it" presenteert geo-engineering als een veelbelovende oplossing voor de zogenaamde klimaatcrisis, mits wetenschappers leren om het publiek effectief te betrekken. Het artikel bespreekt technieken zoals Marine Cloud Brightening (MCB) en Stratospheric Aerosol Injection (SAI), en benadrukt het belang van publieke acceptatie voor het uitvoeren van veldproeven. Echter, deze benadering verhult de fundamentele gevaren van geo-engineering en negeert de bredere ethische, ecologische en maatschappelijke implicaties.
De rechtvaardiging van geo-engineering
Het Science-artikel gaat uit van de aanname dat klimaatverandering een existentiële bedreiging vormt die drastische maatregelen zoals geo-engineering rechtvaardigt. Deze premisse is echter problematisch. Historische klimaatgegevens tonen aan dat de aarde altijd natuurlijke cycli van opwarming en afkoeling heeft doorgemaakt, gedreven door factoren zoals zonneactiviteit en vulkaanuitbarstingen. De focus op CO₂ als de primaire boosdoener lijkt overdreven en dient mogelijk als een afleiding om controle over natuurlijke systemen en hulpbronnen te rechtvaardigen. Geo-engineering, zoals SAI en MCB, wordt gepresenteerd als een snelle oplossing, maar het artikel zwijgt over de risico's en de mogelijkheid dat deze technologieën worden gebruikt om andere agenda's te dienen, zoals geopolitieke macht of economische winst.
Het Science-artikel noemt bijvoorbeeld het Great Barrier Reef-project, waar zoutdeeltjes worden gesproeid om wolken reflectiever te maken en zo het rif te "beschermen". Hoewel dit project publieke steun geniet door uitgebreide consultaties met inheemse groepen, blijft het een experiment met onbekende langetermijneffecten. Het artikel negeert de mogelijkheid dat dergelijke projecten de natuur verder verstoren in plaats van herstellen, en het verzuimt te erkennen dat de "klimaatcrisis" mogelijk wordt overdreven om dergelijke ingrepen te legitimeren.
Publieke betrokkenheid als manipulatie
Het Science-artikel pleit voor betere publieke betrokkenheid om weerstand tegen geo-engineering te overwinnen, maar deze oproep is misleidend. Het suggereert dat weerstand voortkomt uit een gebrek aan communicatie, terwijl de realiteit is dat veel gemeenschappen terecht bezorgd zijn over de risico's. Projecten zoals het SCoPEx-experiment in Zweden en het Planetary Technologies-project in Cornwall werden stopgezet vanwege publieke verontwaardiging, niet omdat wetenschappers niet goed communiceerden, maar omdat lokale gemeenschappen de gevaren en het gebrek aan transparantie herkenden.
Het artikel citeert sociale wetenschappers zoals Sikina Jinnah en Livia Fritz, die stellen dat publieke betrokkenheid vaak een "check-box oefening" is. Dit is een accurate observatie, maar het Science-artikel lijkt dit te gebruiken om wetenschappers aan te moedigen het publiek te overtuigen in plaats van hun zorgen serieus te nemen. De casus van Cornwall, waar Planetary Technologies faalde door een gebrek aan begrip van de lokale cultuur en geschiedenis, illustreert dat "betrokkenheid" vaak neerkomt op het sussen van tegenstand in plaats van het waarborgen van echte inspraak. De suggestie van Nawaz voor een onafhankelijke autoriteit voor regionale consultaties klinkt veelbelovend, maar zonder bindende macht blijft dit een holle belofte, vooral als overheden en bedrijven de touwtjes in handen houden.
Gezondheids- en milieurisico's genegeerd
Het Science-artikel bagatelliseert de risico's van geo-engineering. SAI, waarbij zwaveldioxide of calciumcarbonaat in de stratosfeer wordt geïnjecteerd, kan fijnstof (PM2.5) produceren, wat ademhalingsproblemen, hart- en vaatziekten en zelfs neurologische aandoeningen zoals Alzheimer kan veroorzaken. MCB, zoals toegepast bij het Great Barrier Reef, kan de chemie van regenwater veranderen, wat leidt tot zure regen of verontreiniging van drinkwater. Het artikel noemt deze risico's amper en presenteert projecten als "veilig" en "kleinschalig", terwijl de langetermijneffecten onbekend zijn.
Bovendien kan geo-engineering ecosystemen ernstig verstoren. Veranderingen in neerslagpatronen kunnen juist droogtes of overstromingen veroorzaken, met catastrofale gevolgen voor landbouw en biodiversiteit. Het Science-artikel vermeldt het "terminatieschok"-effect, waarbij stoppen met SAI een snelle temperatuurstijging kan veroorzaken, maar het negeert de bredere ecologische schade, zoals de impact op mariene ecosystemen door MCB of de aantasting van de ozonlaag door SAI. Deze risico's worden afgedaan als bijkomstigheden, terwijl ze fundamentele vragen oproepen over de ethiek van het manipuleren van complexe natuurlijke systemen.
De ware agenda: controle en winst
Laten we eens inzoomen op de economische en politieke belangen achter geo-engineering. Projecten worden vaak gefinancierd door overheden, private investeerders en bedrijven met belangen in de fossiele brandstofindustrie of de "klimaatoplossingen"-sector. Het Britse programma, gefinancierd met £50 miljoen, en de betrokkenheid van organisaties zoals de Refreeze the Arctic Foundation tonen aan dat geo-engineering niet alleen over wetenschap gaat, maar ook over macht en winst. Het Science-artikel zwijgt over deze belangenconflicten en presenteert geo-engineering als een neutrale, wetenschappelijke onderneming.
De mogelijkheid dat geo-engineering als geopolitiek wapen kan worden gebruikt—bijvoorbeeld om regenval in vijandige regio's te manipuleren—wordt eveneens genegeerd. Dit gebrek aan aandacht voor de politieke dimensie versterkt het vermoeden dat publieke betrokkenheid wordt gebruikt om weerstand te breken in plaats van een eerlijk debat te voeren.
De mythe van publieke acceptatie
Het Science-artikel suggereert dat projecten zoals het Great Barrier Reef-experiment succesvol zijn vanwege effectieve publieke betrokkenheid. Echter, deze "succesverhalen" zijn misleidend. Het feit dat inheemse groepen toestemming gaven, betekent niet dat ze volledig geïnformeerd waren over de risico's of dat hun instemming vrij was van druk. Bovendien weerspiegelt de steun in Australië mogelijk een bredere acceptatie van de klimaatcrisis-narratief, dat in andere regio's kritischer wordt bekeken.
De suggestie dat mensen in het Globale Zuiden meer openstaan voor geo-engineering vanwege hun kwetsbaarheid voor klimaatverandering negeert de mogelijkheid dat deze gemeenschappen minder toegang hebben tot onafhankelijke informatie en dus vatbaarder zijn voor manipulatie. Het Science-artikel noemt ook de overlap tussen geo-engineering en complottheorieën (zeg maar eerder complotfeiten), zoals chemtrails, maar verzuimt te erkennen dat wantrouwen voortkomt uit een gebrek aan transparantie en een geschiedenis van geheime experimenten, zoals Project Popeye tijdens de Vietnamoorlog.
Verzet tegen geo-engineering
In plaats van te pleiten voor betere communicatie om publieke acceptatie te winnen, zou de focus moeten liggen op het stoppen van geo-engineering. De risico's—voor de gezondheid, het milieu en de maatschappelijke vrijheden—zijn te groot om te rechtvaardigen. Burgers hebben het recht om volledig geïnformeerd te worden over wat er in hun luchtruim en oceanen gebeurt. In plaats van "betrokkenheid" die gericht is op overtuigen, is er behoefte aan echte transparantie, onafhankelijk toezicht en een moratorium op geo-engineering-experimenten totdat de risico's volledig zijn onderzocht.
Het Science-artikel presenteert geo-engineering als een veelbelovende oplossing voor klimaatverandering, maar verhult de werkelijke gevaren en motieven. Het pleidooi voor betere publieke betrokkenheid is een afleiding van de fundamentele problemen: de toxiciteit van gebruikte stoffen, de verstoring van ecosystemen, het gebrek aan transparantie en de risico's van geopolitieke misbruik. Geo-engineering is geen oplossing, maar een gevaarlijke manipulatie van onze planeet, gedreven door economische en politieke belangen. In plaats van te proberen het publiek te overtuigen, moeten wetenschappers, overheden en bedrijven worden gedwongen om verantwoording af te leggen. Het is tijd om de sluier van geheimzinnigheid rond geo-engineering weg te nemen en te strijden voor een toekomst waarin onze lucht, water en natuur worden gerespecteerd, niet gemanipuleerd.
#GeoEngineering
#KlimaatManipulatie
#PubliekeBetrokkenheid
#MilieuRisicos
#Transparantie
#Geoengineering
#ClimateManipulation
#PublicEngagement
#EnvironmentalRisks
#Transparency
Meer over geo-engineering:
Geo-engineering en de verontrustende rol van microplastics: een nieuwe dreiging voor mens en milieu
En we blijven dit onderwerp op de voet volgen…