De vergeten Barbarijse slaven: Internationale Dag ter Herdenking van de Slavenhandel en de Afschaffing Ervan

Erik H. Jansen

Vandaag, op 23 augustus, wordt wereldwijd de Internationale Dag ter Herdenking van de Slavenhandel en de Afschaffing ervan gevierd, een dag die is ingesteld om de gruwelen van de trans-Atlantische slavenhandel te herdenken en de strijd voor de afschaffing van slavernij te eren. Op deze dag staan we stil bij de miljoenen mensen die werden ontvoerd, verkocht en tot slaaf gemaakt, en die onder mensonterende omstandigheden leefden.

Echter, in de schaduw van de trans-Atlantische slavenhandel, ligt een ander, vaak vergeten deel van de geschiedenis: de Barbarijse slavernij. Dit artikel wil het vergeten verhaal van de Barbarijse slaven belichten en oproepen tot een speciale herdenkingsdag op 20 juni om deze slachtoffers te eren.

De Barbarijse slavernij: een vergeten geschiedenis

Van de 16e tot de 19e eeuw terroriseerden Barbarijse zeerovers, afkomstig uit Noord-Afrika, de kusten van Europa. Ze plunderden dorpen en steden, ontvoerden inwoners en verkochten hen als slaven in de markten van Algiers, Tunis, Tripoli en Marokko. Deze slaven werden blootgesteld aan wreedheden die nauwelijks onderdeden voor de gruwelen van de trans-Atlantische slavernij. Ze werkten als galeislaven, werden verkocht als persoonlijke bedienden of eindigden in de harem van rijke handelaren en machthebbers.

Tussen de duizenden Europeanen die in deze periode tot slaaf werden gemaakt, bevonden zich ook Nederlanders. Kustplaatsen zoals Egmond aan Zee en Scheveningen werden regelmatig aangevallen door de Barbarijse zeerovers. Maar een van de meest beruchte aanvallen was de "Sack of Baltimore" op 20 juni 1631, waarbij bijna 100 inwoners van het Ierse dorp Baltimore werden ontvoerd en als slaven naar Noord-Afrika werden gebracht. Deze aanval werd geleid door een man die zelf oorspronkelijk een Nederlander was: Jan Janszoon, beter bekend als Murat Reis, de Nederlandse renegaat die zich bij de Barbarijse zeerovers had aangesloten.

Jan Janszoon en de Nederlandse Barbarijse slaven

Jan Janszoon, ook wel bekend als de blonde Arabier, was een figuur wiens naam door de eeuwen heen synoniem is geworden met verraad en wreedheid. Geboren in Haarlem, bekeerde hij tot de Islam en keerde hij zich uiteindelijk tegen zijn eigen landgenoten om zich aan te sluiten bij de Barbarijse piraten. Hij leidde talloze aanvallen op Europese schepen en kustdorpen, en zijn nalatenschap is onlosmakelijk verbonden met de Barbarijse slavernij. De duizenden Nederlanders die door hem en zijn mannen tot slaaf werden gemaakt, zijn een vergeten deel van onze geschiedenis.

Het verhaal van deze slaven en de gruwelen die zij ondergingen, verdient een plaats in onze collectieve herinnering. De impact van de Barbarijse slavernij op de Nederlandse kustgemeenschappen was enorm: gezinnen werden verscheurd, dorpen verwoest en de angst voor nieuwe aanvallen was alomtegenwoordig. Toch blijft deze geschiedenis vaak onderbelicht in vergelijking met de trans-Atlantische slavenhandel.

Oproep tot herdenking op 20 juni

Op de Internationale Dag ter Herdenking van de Slavenhandel en de Afschaffing ervan is het essentieel dat we niet alleen stilstaan bij de trans-Atlantische slavernij, maar ook bij de vergeten slaven van de Barbarijse zeerovers. Daarom doen we een dringende oproep om 20 juni, de datum van de Sack of Baltimore, uit te roepen tot een jaarlijkse herdenkingsdag voor de slachtoffers van de Barbarijse slavernij.

Deze herdenkingsdag zou een belangrijke aanvulling zijn op onze bestaande herdenkingscultuur, waarbij we niet alleen de slachtoffers eren, maar ook het bewustzijn vergroten over dit vergeten hoofdstuk in de geschiedenis. Het zou een moment zijn om stil te staan bij de wreedheden die deze slaven hebben ondergaan en om te reflecteren op de bredere impact van slavernij in al zijn vormen.

Waarom een herdenkingsdag belangrijk is

Het erkennen van de Barbarijse slavernij met een eigen herdenkingsdag is van groot belang om verschillende redenen:

• Historisch bewustzijn
  Door de verhalen van de Barbarijse slaven te herdenken, vergroten we ons begrip van de geschiedenis van slavernij en piraterij in Europa. Het helpt ons om een completer beeld te krijgen van de menselijke kosten van deze praktijken.

• Herstel van onrecht
  Hoewel we het verleden niet kunnen veranderen, kunnen we de slachtoffers eren door hun verhalen te vertellen en ervoor te zorgen dat ze niet worden vergeten. Dit is een manier om, zij het symbolisch, recht te doen aan hun leed.

• Lessen voor de toekomst
  Door stil te staan bij de gruwelen van het verleden, kunnen we lessen trekken die ons helpen om in de toekomst dergelijke onrechtvaardigheden te voorkomen. Het herdenken van slavernij, in welke vorm dan ook, herinnert ons eraan hoe belangrijk vrijheid, mensenrechten en gelijkheid zijn.

• Verbinden van gemeenschappen
  Een herdenkingsdag kan gemeenschappen samenbrengen om te rouwen, te leren en te reflecteren. Het is een gelegenheid om te verenigen rond gedeelde geschiedenis en om te werken aan een toekomst waarin we waakzaam blijven tegen onrecht.

Op deze Internationale Dag ter Herdenking van de Slavenhandel en de Afschaffing ervan staan we stil bij de vele slachtoffers van slavernij wereldwijd. Laten we echter ook aandacht besteden aan de vaak vergeten slaven van de Barbarijse zeerovers. Hun verhalen verdienen het om gehoord te worden, hun lijden om erkend te worden.

Daarom roepen we op tot de instelling van een jaarlijkse herdenkingsdag op 20 juni, ter ere van de slachtoffers van de Barbarijse slavernij. Laten we ervoor zorgen dat hun herinnering voortleeft en dat hun verhalen ons blijven inspireren in de strijd tegen slavernij en onrecht in al zijn vormen.

#BarbarijseSlavernij

#VergetenGeschiedenis

#Herdenkingsdag

#SlavernijHerdenking

#JanJanszoon

#BarbarySlavery

#ForgottenHistory

#DayOfRemembrance

#SlaveryCommemoration

Meer over de Barbarijse slaven:

Dank u voor uw herinnering aan de Barbarijse slaven.